Prof Arnold Rix van die Departement Elektriese en Elektroniese Ingenieurswese in die Fakulteit Ingenieurswese aan die Universiteit Stellenbosch (US) het Donderdag 6 November 2025 sy intreerede gelewer. Die titel van sy lesing was ‘Skep stabiliteit deur ontwrigting met hernubare energie: van uitdagings tot geleenthede’.

Rix, wat ook die Scatec-leerstoel in Hernubare Stelsels beklee, het met die Afdeling Korporatiewe Kommunikasie en Bemarking oor sy pogings gesels om die werksverrigting, betroubaarheid en volhoubaarheid van hernubare energiestelsels te verbeter om Suid-Afrika se oorgang na 'n koolstofarme toekoms te ondersteun.

Vertel ons meer oor jou navorsing en waarom jy in hierdie spesifieke vakgebied begin belangstel het.

My navorsing fokus op die bevordering van hernubare energietegnologieë en die integrasie daarvan in moderne kragstelsels, met 'n sterk klem op fotovoltaïese sonkrag (PV) en windenergie. My belangstelling in hierdie vakgebied het natuurlik uit my jare in die hernubare energiebedryf ontstaan, waar ek by die ontwerp, ontwikkeling en netwerkintegrasie van grootskaalse son- en windprojekte betrokke was. Hierdie ervaring het my geïnspireer om dieper tegniese en sistemiese uitdagings deur navorsing te verken. Ek het by die US 'n navorsingsgroep gestig wat modellering, veldeksperimentering en stelselvlakintegrasie oorbrug – met die fokus op PV-prestasie- en degradasie-analise, voorspelling, hibridiese bergingsoptimalisering en frekwensiestabiliteit in lae-traagheidsnetwerke (elektrisiteitstelsels met min ingeboude stabiliteit). Ek poog om deur hierdie werk die werkverrigting, betroubaarheid en volhoubaarheid van hernubare energiestelsels te verbeter om Suid-Afrika se oorgang na 'n koolstofarme toekoms te ondersteun.

Hoe sou jy die toepaslikheid van jou werk beskryf? 

Die relevansie lê daarin om die praktiese en tegniese uitdagings van die integrasie van hernubare energie in werklike kragstelsels aan te spreek. My navorsing handhaaf deur die Scatec-leerstoel in Hernubare Stelsels 'n noue skakel met bedryfsbehoeftes, wat verseker dat ons werk direk tot die verbetering van die ontwerp, bedryf en betroubaarheid van grootskaalse hernubare energieprojekte bydra. Samewerking met Scatec bied waardevolle insig in die ontwikkelende energielandskap, wat ons in staat stel om oplossings te ontwikkel wat PV-stelselprestasie, voorspellingsakkuraatheid en netwerkstabiliteit verbeter. Deur akademiese navorsing met nywerheidstoepassing te kombineer, ondersteun ons werk Suid-Afrika en die breër streek se oorgang na 'n veerkragtige, koolstofarme energietoekoms. 

Kan jy voorbeelde verskaf van hoe jou navorsing in werklike kontekste toegepas word?

Dit word in verskeie werklike kontekste deur direkte samewerking met bedryfs- en regeringsvennote toegepas. Ons werk met Scatec ondersteun byvoorbeeld die optimalisering van grootskaalse PV-aanlegontwerp, prestasiebeoordeling en degradasie-analise, wat meer betroubare langtermynwerking verseker. Ons het voorspellings- en modelleringsinstrumente ontwikkel wat nutsdienste en stelseloperateurs help om vir hoër hernubare energiepenetrasie en netwerkstabiliteit te beplan. Daarbenewens demonstreer projekte soos die elektrifisering van paratransit (informele, semi-gereguleerde openbare vervoer) met behulp van sonkrag-aangedrewe laai-infrastruktuur hoe ons werk verder as tradisionele opwekking strek om volhoubare vervoeroplossings in Afrika te ondersteun. Deur hierdie toepassings dra ons navorsing direk tot die verbetering van energietoegang, stelselbetroubaarheid en die algehele volhoubaarheid van hernubare energie-ontplooiing by. 

Wat is Suid-Afrika se grootste uitdagings vir hernubare energie, en hoe kan dit aangespreek word? 

Suid-Afrika se grootste uitdagings vir hernubare energie sluit netwerkonstabiliteit, beperkte bergingskapasiteit, stadige infrastruktuuruitbreiding en regulatoriese onsekerheid wat grootskaalse integrasie belemmer, in. Hoewel die land uitstekende son- en windbronne het, plaas die veranderlikheid van hierdie bronne druk op 'n reeds beperkte netwerk. Om hierdie kwessies aan te spreek, benodig ons 'n gekoördineerde benadering wat verbeterde voorspelling, beter netwerkbestuur en belegging in buigsame opwekkings- en bergingsoplossings kombineer. My navorsing dra hiertoe by deur gevorderde PV- en windprestasiemodelle te ontwikkel, netwerkstabiliteitsontledings uit te voer en hibriede energiestelsels te ontwerp wat hoër hernubare penetrasie moontlik maak sonder om betroubaarheid in te boet. Die versterking van vennootskappe tussen die akademie, die bedryf en beleidmakers, soos deur die Scatec-leerstoel in Hernubare Stelsels, kan innovasie versnel en verseker dat navorsingsuitkomste in praktiese, skaalbare oplossings vir Suid-Afrika se ontwikkelende energielandskap omgeskakel word.

Hoe bevorder jou werk tegnologieë wat die verskuiwing na skoner, doeltreffender energiestelsels ondersteun?

Dit bevorder skoner, doeltreffender energiestelsels deur tegnologieë en modelle te ontwikkel wat die werksverrigting, betroubaarheid en integrasie van hernubare energiebronne verbeter. My groep fokus deur die Scatec-leerstoel in Hernubare Stelsels op die oplossing van werklike uitdagings in sonkrag-PV-, wind- en hibridiese energiestelsels. Ons ontwikkel gevorderde modelle vir PV-agteruitgang, voorspelling en spektrale korreksie om energie-opbrengsvoorspellings en stelseloptimalisering te verbeter. Ons navorsing oor omkeerdergebaseerde netwerkstabiliteit en hibridiese opberging verhoog die buigsaamheid en veerkragtigheid van kragstelsels ryk aan hernubare energie. Ons omskep in samewerking met bedryfsvennote hierdie innovasies in praktiese oplossings wat Suid-Afrika se oorgang na 'n volhoubare, koolstofarme energietoekoms direk ondersteun.

As jy 'n voorspelling moet maak, watter ontwikkelings sien jy in hernubare energie? 

Ek verwag hernubare energie sal in die jare wat voorlê baie meer geïntegreerd, intelligent en gedesentraliseerd word. Vooruitgang in digitale tegnologieë soos KI-gedrewe voorspelling, intydse stelseloptimalisering en voorspellende instandhouding sal hernubare stelsels meer doeltreffend en veerkragtiger maak. Hibridiese oplossings wat sonkrag, wind en berging kombineer, sal toenemend oorheers, ondersteun deur innovasies in batterychemie en netwerk-interaktiewe omkeerders (slim omkeerders wat met die elektrisiteitsnetwerk in wisselwerking tree). In Suid-Afrika sal die verskuiwing na verspreide opwekking en plaaslike mikronetwerke help om toegang tot energie en betroubaarheid te verbeter. Ek voorsien ook sterk groei in die koppeling van hernubare energie met groen waterstof en elektriese mobiliteit, wat die dieper dekarbonisering oor verskeie sektore moontlik maak. Die voortgesette samewerking tussen die akademie, die bedryf en die regering sal noodsaaklik wees om hierdie toekoms te verwesenlik en te verseker dat hernubare energie die ruggraat van 'n volhoubare en inklusiewe energiestelsel word. 

Die hoëronderwysomgewing kan uitdagend wees. Wat hou jou gemotiveerd wanneer dinge moeilik raak?

Om die tasbare impak van my werk op studente én die hernubare energiebedryf te sien. Om studente te lei terwyl hulle in selfversekerde ingenieurs en navorsers ontwikkel gee my 'n diep gevoel van doelgerigtheid, veral wanneer hulle projekte tot werklike toepassings of bedryfsaanvaarding lei. Die samewerkende aard van my werk, ondersteun deur vennootskappe soos die Scatec-leerstoel in Hernubare Stelsels, versterk voortdurend die toepaslikheid van ons pogings. Selfs wanneer uitdagings in die hoëronderwysomgewing opduik, herinner die geleentheid om tot Suid-Afrika se energie-oorgang by te dra en om die volgende geslag probleemoplossers te help vorm, my waarom hierdie werk werklik saak maak. 

Vertel ons iets opwindends oor jouself wat mense nie sou verwag nie.

Ek is 'n ywerige langafstand-teikenskut. Die sport vereis presisie, geduld en 'n diepgaande begrip van omgewingsfaktore, eienskappe wat nou ooreenstem met dié wat in ingenieursnavorsing benodig word. Dit dien as 'n geestelike herinstelling én 'n dissipline wat my fokus verskerp en my help om ingewikkelde tegniese uitdagings met kalmte en duidelikheid te benader. 

Wat doen jy in jou vrye tyd?

Ek geniet langafstand-teikenskiet, wat my help om gefokus en gedissiplineerd te bly. Ek is getroud en 'n pa van drie suksesvolle kinders wat almal van sport hou, so wanneer ek nie op die baan is nie, spandeer ek die meeste naweke langs die sportveld om hulle te ondersteun. Ek en my vrou deel 'n liefde vir fotografie, en om daardie oomblikke saam vas te vang, het een van ons gunstelingstokperdjies geword. Dit is 'n lonende manier om gesinslewe, sport en kreatiwiteit te balanseer.