Die Universiteit Stellenbosch (US) se Groen Leef Toekennings (GLT) het wer eens die kollig geplaas op die inspirerende volhoubaarheidspogings van die Universiteit se studente-omgewingskampioene. Nou in sy agtste jaar, het hierdie geleentheid die innovasie, toewyding en omgewingsleierskap van studente gevier wat alledaagse aksies in betekenisvolle verandering omskep.

Prof Nicola Smit, die US se Waarnemende Hoofbedryfsbeampte, het ons in haar hooftoespraak daaraan herinner dat "omgewingsvolhoubaarheid nie meer 'n opsie is nie - dit is ons verantwoordelikheid." Sy het studente geprys vir die bewys dat klein dade, wanneer dit vermenigvuldig word, die Universiteit se kampusse en die groter wêreld rondom ons kan transformeer.

"Elke liter water wat bespaar word, elke lig wat afgeskakel word en elke stukkie afval wat hergebruik word, is deel van iets baie groter," het sy gesê. "Deur julle projekte, innovasie en vasberadenheid wys julle vir ons dat die beskerming van ons planeet hier begin, by elkeen van ons."

“Elke liter water wat bespaar word, elke lig wat afgeskakel word en elke stukkie afval wat hergebruik word, is deel van iets baie groter,” het sy gesê. “Deur julle projekte, innovasie en vasberadenheid wys julle vir ons dat die beskerming van ons planeet hier begin, by elkeen van ons.”

Prof. Smit het die wêreldwye klimaatkrisis uitgelig en opgemerk dat gletsers wêreldwyd krimp, die Arktiese See-ys afneem en atmosferiese koolstofdioksiedvlakke op hul hoogste in miljoene jare is – gedryf deur fossielbrandstofgebruik, ontbossing en industrialisasie. Sy het verwys na insigte wat gedeel is tydens 'n onlangse aanbieding by die Fakulteit Regte, wat verklaar het dat “'n toename van een graad Celsius in wêreldtemperatuur die armoedesyfer onder die bevolking met 2.1% verhoog – veral in landbou-afhanklike streke soos Afrika suid van die Sahara.”

“Dit toon dat klimaatsverandering nie net 'n omgewingskwessie is nie,” het prof. Smit gesê, “maar 'n diepgaande menslike uitdaging – een wat lewensonderhoud, voedselsekerheid en sosiale geregtigheid beïnvloed.”

Prof Smit het ook besin oor die dringende globale konteks van klimaatsverandering en die Universiteit Stellenbosch se leierskap in volhoubaarheid, en die onlangse sertifisering van die STIAS-uitbreiding as Suid-Afrika se eerste Netto Nul Koolstof-universiteitsgebou uitgelig, wat die US se doelwit van koolstofneutraliteit teen 2030 en Netto Nul teen 2050 beklemtoon.

Vier Volhoubare Lewe

Die GLA erken koshuise, pendelstudentegemeenskappe (PSG's) en Luister, Leef en Leer (LLL) huise vir uitstaande omgewingsinisiatiewe. Die toekennings moedig 'n kampuswye kultuur van volhoubaarheid aan deur meetbare vermindering in elektrisiteit-, water- en afvalverbruik, tesame met opvoedings- en bewustheidsprojekte wat in lyn is met die VN se Volhoubare Ontwikkelingsdoelwitte (VOD's) en die Afrika-Unie (AU) se Doelwitte.

Vanjaar het gaste persoonlik besin oor hul omgewingsimpak deur hul verbintenis op gekleurde kaarte te belowe, wat hulle aan 'n boom in die voorportaal gehang het - 'n simboliese gebaar met die aanwysing: "Watter nalatenskap sal jy nalaat?"

Die Trashion Show

Die eerste wenners vir die aand, was die deelnemers aan die US se Trashion Show, wat op 25 September 2025 in die Neelsie gehou is. Studente het afvalmateriaal omskep in modeontwerpe wat groot aandag getrek het. Die uitrustings is beoordeel op grond van kreatiwiteit, vervaardiging en die omgewingsboodskap wat hulle wil tuisbring.

Die wenners was:

Wenner: Heemstede – Uitrusting deur Jaylynn van Aswegen

Tweede plek: Aurora – Uitrusting deur Chantal Smit

Derde plek: Equité – Uitrusting deur Angela Rantoa

Die US se Pendelaarstudentegemeenskappe (PSG) Toekennings

PSG projekte is beoordeel op grond van kontinuïteit, deelname, omgewingsimpak, kommunikasie, kennisdeling en belyning met die VOD's.

Wenners:

Die wenner, met prysgeld van R4,500, was Equité – HK lid Angela Rantoa het dit ontvang vir hulle konsekwente deelname en impakvolle inisiatiewe.

Tweede plek (R2 500): Venustia – HK lid Dané Smit, het dit ontvang vir die bevording van spaarsaamheid en kreatiewe hergebruik.

Derde plek (R1 000): Aurora – HK vir Tiervlei, vir hul energieke nuwe leierskap en sterk omgewingsvolhoubaarheid-dryfveer.

Toekennings vir Koshuisopvoeding en -bewustheid

Koshuise is erken vir hul toewyding aan volhoubaarheidsopvoeding en -aksie binne hul gemeenskappe.

Top Koshuise

Die wenners, Dagbreek, is beloon met ‘n bedrag van R5 500 vir die integrasie van volhoubaarheid in hulle daaglikse koshuislewe.  Henk Heymans het toekenning namens die koshuis ontvang.

Tweede plek (R3 500): Goldfields – Alulutho Mapipa het die toekenning vir inspirerende leierskap ontvang.

Derde plek (R1 500): Heemstede se  Ann-ne Venter het die toekenning verwerf vir die motivering van studente om hulle koolstofvoetspoor te verminder.

Vierde: Irene – Phoenix Bailey het die toeknning gevang as ‘n kosthuis wat konsekwent een van die top-vyf is.

Vyfde: Meerhoff – Hanje Strobos, vir sterk ondersteuning en deelname.

Sesde: Hippokrates –Daniel Cilliers, wie se uitnemende verslaggewing as ‘n model gebruik kan word vir toekomstige verslaggewing.

Toekenning vir Nutsverbruikvermindering

Met erkenning van tasbare impak, het vanjaar se Toekenning vir Nutsverbruikvermindering gefokus op energie- en afvalvermindering, wat sleutelbydraers tot die US se koolstofvoetspoor is. Die prys van R10 000 is toegeken aan Minerva-koshuis, die enigste koshuis wat duidelike vermindering in beide elektrisiteitsverbruik en afvalproduksie toon.

'n Simbool van Vooruitgang: US se Netto Nul-mylpaal

Die aand het ook die amptelike Groenbouraad van Suid-Afrika (GBCSA) se Netto Nul-koolstofsertifisering van die STIAS-uitbreiding gevier. Prof Edward Kirumira, Direkteur by STIAS, en Japie Engelbrecht, Direkteur: FM-beplanning en -ontwikkeling, het die sertifikaat ontvang van me Dannika Taylor, wat die GBCSA verteenwoordig, wat die projekbestuurspan bygestaan het om hierdie sertifisering te verseker.

‘n Groen Toekoms

Een boodskap het duidelik by hierdie geleentheid weerklink: volhoubaarheid is nie die taak van 'n slegs ‘n paar mense nie, maar 'n gedeelde verantwoordelikheid by die US. Die 2025 Green Living-toekennings het almal daaraan herinner dat die US se studentegemeenskap deur bewustheid, innovasie en kollektiewe optrede steeds die voortou neem – en bewys dat 'n groener toekoms vandag begin.

Vir navrae
Petro Mostert
[email protected]
M 0823346193

Oor die Groen Lewe-toekenning

Die Universiteit Stellenbosch (US) se Groen Lewe-toekenning erken en beloon studentegemeenskappe wat volhoubare leefstyl en omgewingsverantwoordelikheid bevorder. Die inisiatief moedig koshuise, pendelstudentegemeenskappe en LLL-huise aan om praktiese maatreëls te tref wat water-, energie- en afvalverbruik verminder terwyl biodiversiteit en omgewingsbewustheid bevorder word.

Die toekenning, wat agt jaar gelede bekendgestel is, is daarop gemik om langtermyn gedragsverandering te inspireer. Dit sluit nou aan by die Verenigde Nasies se Volhoubare Ontwikkelingsdoelwitte (SDG's), die Afrika-Unie se Doelwitte en die US se Omgewingsvolhoubaarheidsplan. Deelnemers word deur 'n paneel van US-personeel en EcoMaties-verteenwoordigers beoordeel, gebaseer op die impak en kreatiwiteit van hul volhoubaarheidsprojekte, sowel as meetbare vermindering in nutsverbruik.

Die wenner gemeenskappe ontvang goud-, silwer- of bronsstatus, tesame met kontantpryse om verdere volhoubaarheidsinisiatiewe te ondersteun. Tipiese projekte sluit in water- en energiebesparingsveldtogte, herwinningsprogramme, biodiversiteitsprojekte en eko-bewustheidsveldtogte.

Die Groen Lewe-toekenning bevorder 'n kultuur van omgewingsverantwoordelikheid en rus studente toe met werklike volhoubaarheidsvaardighede, leierskapservaring en 'n ingesteldheid wat die US se langtermynvisie ondersteun om teen 2050 netto-nul koolstoffasiliteite op sy kampusse te bereik.